Trending News: Why hell-bent on killing 10 lakh Indian crows: ਕਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ-ਫੁੱਲਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੀਨੀਆ ਸਰਕਾਰ ਅਗਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਲੱਖ ਕਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਕਾਂ ਜਾਂ ਆਮ ਕਾਂ (Corvus splendens) ਨੂੰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਮੰਨੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਨੀਆ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਹਮਲਾਵਰ ਏਲੀਅਨ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟ 'ਤੇ ਹੋਟਲ ਮਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ।
ਕਚਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਤੇ ਹੁਣ ਖੁਦ ਬਣੇ ਸਮੱਸਿਆ
ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਅਲਫਰੇਡ ਹਿਚਕੌਕ ਦੀ ਫਿਲਮ "ਦ ਬਰਡਜ਼" ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਪੰਛੀ ਬੇਕਾਬੂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੀਨੀਆ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਕੂੜਾ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਇਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਥਾਨਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ 'ਤੇ ਝਪਟਦੇ ਹਨ, ਪੋਲਟਰੀ ਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ 'ਤੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ 10 ਲੱਖ ਕਾਂ
ਕੀਨੀਆ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ 10 ਲੱਖ ਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਕਾਫੀ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਹਨ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਹੋਟਲ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਆਯਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੁਝ ਕਿਸਾਨ ਰਵਾਇਤੀ ਲਾਰਸਨ ਟਰੈਪ (ਪਿੰਜਰੇ ਵਰਗਾ ਯੰਤਰ ਜੋ ਕਿ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੀਵਿਤ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਫਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਰਿਜ਼ੋਰਟਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮੋਮਬਾਸਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਂ ਹਨ
ਮੋਮਬਾਸਾ ਕੀਨੀਆ ਦਾ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਵੱਜੋ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 1947 ਵਿਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਜ਼ਾਂਜ਼ੀਬਾਰ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਉਹ 700 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਰਾਬੂਕੋ ਸੋਕੋਕੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਦੇਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦੇਣਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੀਨੀਆ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸਰਵਿਸ, ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਏ ਰੋਚਾ ਵਰਗੇ ਸੰਭਾਲ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਯੋਜਨਾ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਂ ਨੋ ਮੋਰ ਮੁਹਿੰਮ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ
ਐਰਿਕ ਕਿਨੋਟੀ, ਜੋ ਕਿ "ਕੌਜ਼ ਨੋ ਮੋਰ ਏ ਰੋਚਾ ਕੀਨੀਆ" ਦਾ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀਨੀਆ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੇਪ ਟਾਊਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਜਿਬੂਤੀ ਅਤੇ ਕਾਹਿਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਕਾਂ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੰਛੀ ਨੈਰੋਬੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੈਰੋਬੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਮੂਲ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨਗੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੈਰੋਬੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ।
ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ
ਕਿਨੋਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਟਾਰਲੀਸਾਈਡ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ਹਿਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਟਾਰਲਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਕਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਤੋਂ 10 ਤੋਂ 12 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਕਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸਟਾਰਲਾਈਸਾਈਡ ਕਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਸ਼ੂਤ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ, ਜੋ ਕਿ ਨੇਚਰ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਸਥਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਵੀ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਪੰਛੀ ਹੁਣ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਤੱਕ ਹਰ ਥਾਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ
ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਸਲਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 2017 ਵਿੱਚ ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਪੇਪਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਏਲੀਅਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਨੂੰ 1970 ਅਤੇ 2014 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੋਜ 16,926 ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਤੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਬਣੇਗਾ ਨੇਚਰ ਦਾ ਬੈਲੇਂਸ
IUCN ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਇਨਵੈਸਿਵ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਡੇਟਾਬੇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਫਰੀਕੀ ਭੂਮੀ ਘੋਗਾ, ਏਸ਼ੀਅਨ ਗਲੋਸੀ ਕਾਂ, ਆਮ ਕਾਂ, ਲੈਂਟਾਨਾ ਝਾੜੀਆਂ, ਗੰਨੇ ਦਾ ਟੋਡ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਟਾਈਗਰ ਮੱਛਰ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਿਗਾੜ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
