ਜੇਤੂਆਂ ਨੇ ਕੁਆਂਟਮ ਡਾਟਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰੰਗੀਨ ਸੰਸਾਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਇਆ

ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ 2023 ਦਾ ਦਿਨ ਸਭ ਲਈ ਬਹੁਤ ਯਾਦਗਾਰ ਰਿਹਾ। 1939 ਦੀ ਫਿਲਮ ਦ ਵਿਜ਼ਾਰਡ ਔਫ ਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਡੋਰਥੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਸੇਪੀਆ-ਟੋਨਡ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ, ਟੈਕਨੀਕਲਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਘਰ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਵੰਡਰ ਦੁਆਰਾ ਵਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ […]

Share:

ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ 2023 ਦਾ ਦਿਨ ਸਭ ਲਈ ਬਹੁਤ ਯਾਦਗਾਰ ਰਿਹਾ। 1939 ਦੀ ਫਿਲਮ ਦ ਵਿਜ਼ਾਰਡ ਔਫ ਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਡੋਰਥੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਸੇਪੀਆ-ਟੋਨਡ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ, ਟੈਕਨੀਕਲਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਘਰ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਵੰਡਰ ਦੁਆਰਾ ਵਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਫ਼ਿਲਮ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ। ਨੈਨੋ ਮਾਪਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਹੈ ਕਣਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲੇ ਰੰਗ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨੈਨੋਵਰਲਡ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੁਆਂਟਮ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇੱਕ ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੇ ਮਿਲੀਅਨਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ 10^(-9) ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਨੈਨੋਵਰਲਡ ਵਿੱਚ ਕੁਆਂਟਮ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਵਿੱਚ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਤੋਂ ਮੌਂਗੀ ਜੀ ਬਾਵੇਂਡੀ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਲੁਈਸ ਈ ਬਰੂਸ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਨੈਨੋਕ੍ਰਿਸਟਲਜ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਤੋਂ ਅਲੈਕਸੀ ਆਈ ਏਕਿਮੋਵ ਨੂੰ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਲਈ 2023 ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਨੋਬਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦ ਵਿਜ਼ਾਰਡ ਆਫ਼ ਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੈਕਨੀਕਲਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਡੋਰਥੀ ਦਾ ਉਤਰਨਾ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਸਰਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਰੇਕ ਜੇਤੂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਕੀ ਹਨ।

ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਦੀ ਰੰਗੀਨ ਦੁਨੀਆਂ

ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ-ਮੈਡੀਸਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੈਨੋਮੀਟਰ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਕਣ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੌ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਪਰਮਾਣੂਆਂ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਆਂਟਮ ਡੌਟਸ ਨੈਨੋ ਕਣ ਇੰਨੇ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਆਂਟਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਅਣੂਆਂ ਜੋ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਪਰਮਾਣੂ ਹਨ। ਇੱਕਲੇ ਪਰਮਾਣੂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਖਾਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੁਆਂਟਮ ਡੌਟਸ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਸਮੱਗਰੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਸਿਲਿਕਨ ਅਤੇ ਜਰਨੀਅਮ ਵਰਗੇ ਤੱਤਾਂ ਜਾਂ ਕੈਡਮੀਅਮ ਸਲਫਾਈਡ ਜਾਂ ਕੈਡਮੀਅਮ ਸੇਲੇਨਾਈਡ ਵਰਗੇ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮਿਆਦ ਜਿਸ ਲਈ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਤਮ ਆਕਾਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਦੇ ਕਣ ਦਾ ਆਕਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਬਾਵੇਂਡੀ ਨੇ 1993 ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੂ ਬਣਾਏ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਮਾਣੂ ਅਤੇ ਅਣੂ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ/ਅਣੂਆਂ ਵਾਲੇ ਥੋਕ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਨੈਨੋਪਾਰਟਿਕਲ ‘ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ’ ਇੰਨੇ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁਆਂਟਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਆਂਟਮ ਬਿੰਦੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੰਗੀਨ ਲਾਈਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਕਿਮੋਵ ਅਤੇ ਬਰੂਸ ਦੁਆਰਾ ਨੈਨੋ ਕਣਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸਿਧਾਂਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਨੈਨੋ ਕਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਜਰਮਨ-ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹਰਬਰਟ ਫਰੋਲਿਚ ਨੇ 1937 ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਨੈਨੋ ਕਣ ਹੋਰ ਕਣਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਹਾਰ ਕਰਨਗੇ।