ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਕਰਵਾਈ 'ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ' ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮੁਆਫ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸੁਭਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਜਦੋਂ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ 'ਚ ਨਿੰਮ ਦੇ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ।

Last Updated : 15 August 2024, 03:16 PM IST

ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸੁਭਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਉਰਫ਼ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੀਆਂ ਰਗਾਂ ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਦਾ ਖੂਨ ਦੌੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫਰੀਦਕੋਟ ਵਿੱਚ 1932 ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ 12 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ 'ਚ ਨਿੰਮ ਦੇ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਇਆ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਪਰਾਧ ਸੀ। ਫਿਰ ਫੌਜ ਨੇ ਉਥੇ ਆ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ 'ਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।

ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਡੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਖੰਡ ਉੱਤੇ ਲੇਟ ਕੇ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਪਰ ਉਹ ਹਿੱਲਿਆ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ।

ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ਮੁਆਫੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗਾ-ਚੇਤਨ ਦੇਵ

ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਦਾਦਾ ਪੰਡਿਤ ਖੁਸ਼ੀ ਰਾਮ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਜੱਜ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਦੂਤ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਚੇਤਨ ਦੇਵ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਵਾਈ ਜਾਵੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਫਿਰ ਪੰਡਿਤ ਚੇਤਨ ਦਾਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਸਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੇ, ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ, ਉਹ ਮੁਆਫੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇਗਾ।

ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਮੁਆਫ ਕਰਵਾਈ ਸੀ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ

ਜਦੋਂ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਲੱਖ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਜਥੇ ਨਾਲ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਹੋਏ ਸਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ 'ਚ ਉਸੇ ਨਿੰਮ ਦੇ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਵਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਗਏ। ਉਥੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦਾ ਨਾਂਅ

ਉਸ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਬੱਚੇ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਰੱਖਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸੁਭਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਰੱਖਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਵਜੋਂ ਹੋਈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣ ਤੱਕ ਉਹ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ।

ਸਾਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ

ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਦਾਦਾ ਪੰਡਿਤ ਖੁਸ਼ੀ ਰਾਮ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਚੇਤਨ ਦੇਵ ਨੇ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਘੁੱਟੀ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1962 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਲੁਧਿਆਣਾ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।

ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਹ ਨਿੰਮ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਹੈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ

ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੀ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਸੌ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣਾ ਨਿੰਮ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਵੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਵੀ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਉਹ ਫਰੀਦਕੋਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਪੰਡਿਤ ਚੇਤਨ ਦੇਵ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਵੀ ਹੈ।