2025 'ਚ ਸਤਾਏਗੀ ਗਰਮੀ,  ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲ ਹੋਵੇਗਾ - ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ - ਇਸ ਵਾਰ ਹੀਟਵੇਵ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋਵੇਗੀ

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ 5-6 ਦਿਨ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ 10 ਤੋਂ 12 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਕਈ ਚੱਕਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਰਹੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।

ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਉਮੀਦ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਗਰਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (IMD) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੀਟਵੇਵ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਸਾਲ 2024 ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, ਦੇਸ਼ 554 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਰਿਹਾ।

ਤਾਪਮਾਨ 5 ਡਿਗਰੀ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੋਵੇਗਾ

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ 5-6 ਦਿਨ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ 10 ਤੋਂ 12 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਕਈ ਚੱਕਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਰਹੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹੀਟਵੇਵ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ 2025 ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ ਸਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 5 ਡਿਗਰੀ ਜਾਂ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ 554 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹੀਟਵੇਵ

ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 365 ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ 554 ਦਿਨ ਹੀਟਵੇਵ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ... ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 10 ਦਿਨ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 15 ਦਿਨ, ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ 12 ਦਿਨ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 8 ਦਿਨ ਹੀਟਵੇਵ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀਟਵੇਵ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ 45 (10+15+12+8) ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਹੀਟਵੇਵ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 45 ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 45 ਦਿਨ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਰਹੀਆਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, 2024 ਵਿੱਚ 554 ਹੀਟਵੇਵ ਦਿਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀਟਵੇਵ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਕੈਲੰਡਰ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ।

ਕਿਹੜੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? 

ਮੈਦਾਨੀ, ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦਿਨ ਮੌਸਮ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 5°C ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਜਾਂ... ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ - ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 30°C ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੋਵੇ। ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰ- ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 37°C ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਮੈਦਾਨੀ - ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 40°C ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 6.5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਜਾਂ ਵੱਧ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਈਐਮਡੀ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਰਹੇਗਾ।
 

ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ 2 ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ

ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਲ ਨੀਨੋ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਐਲ ਨੀਨੋ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਰਿਸ਼ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਲ ਨੀਨੋ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜਾ ਪੜਾਅ ਢਾਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ, ਜੋ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵੀ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਲੰਬੇ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਮਿਆਦ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ 8 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 40 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੱਠ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਇਸ ਸਮੇਂ 40 ਡਿਗਰੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਹੀ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਹੋਰ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 1-2 ਡਿਗਰੀ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਵਾਵਾਂ ਚੱਲਣ ਕਾਰਨ, ਤਾਪਮਾਨ 3-4 ਡਿਗਰੀ ਘੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਧੂੜ ਭਰੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਅਗਲੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣਗੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਧੂੜ ਭਰਿਆ ਰਹੇਗਾ।

• 

  ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਈਦ, ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਸੜਕ 'ਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ

  National

• 

  Matric ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਨੇ ਪੱਖੇ ਨਾਲ ਲਟਕ ਕੇ ਕੀਤਾ Suicide, ਘੱਟ ਨੰਬਰ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਸੀ ਨਿਰਾਸ਼ 

  National

• 

  Himachal ਦੇ ਮਣੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਦਸਾ, ਦਰੱਖਤ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ 6 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ, ਕਈ ਹੋਏ ਜ਼ਖਮੀ

  National

• 

  Odisa ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਰੀ ਟ੍ਰੇਨ, ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਗਈ 1 ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਜਾਨ, 8 ਜ਼ਖਮੀ, ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਕਈ ਲੋਕ ਹੋਏ ਬੀਮਾਰ 

  National

• 

  2 ਗੁਆਂਢੀ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਇਕੱਠੇ ਜ਼ਹਿਰਲੀ ਦਵਾਈ ਪੀ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼, ਹਾਲਤ ਗੰਭੀਰ, ਇਹ ਰਹੀ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ

  National