'ਇੱਥੇ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਪਈਆਂ ਸਨ ਲਾਸ਼ਾਂ', ਹਜ ਤੋਂ ਪਰਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਆਪ ਬੀਤੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਦੇਵੇਗੀ

ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 'ਚ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੈ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਹੈ। ਮੱਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 51 ਤੋਂ 52 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਕਈ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੀਮਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹਨ। ਪੜ੍ਹੋ ਹਜ ਤੋਂ ਆਏ ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨਿਊਜ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ 'ਚ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 900 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ 98 ਭਾਰਤੀ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਰ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਸਾਊਦੀ 'ਚ ਭਿਆਨਕ ਗਰਮੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਮੱਕਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਸੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 51.8 ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਜੇਕਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 200 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ 48 ਡਿਗਰੀ ਸੀ।

ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਮੀਰਾ ਰੋਡ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਆਸਿਫ ਅਲੀ ਨੇ ਹਜ ਦੌਰਾਨ ਆਈਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਉਸਦੀ ਆਪ ਬੀਤੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ। ਆਸਿਫ਼ ਅਲੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਉੱਥੇ ਗਰਮੀ ਆਮ ਦਿਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਹੱਜ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਫਾਈਨਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਆਸਿਫ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਹਜ ਯਾਤਰਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।

ਸੁਣੋ ਹਜ ਤੋਂ ਪਰਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਆਪ ਬੀਤੀ 

ਆਸਿਫ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, 'ਨਮਾਜ਼ ਲਈ ਹੋਟਲ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਸਿਰ 'ਤੇ ਗਿੱਲਾ ਕੱਪੜਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ ਵੀ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਗਰਮੀ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਯਾਤਰੀ ਓਵੈਸ ਰਿਜ਼ਵੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਾਬਾ ਨੇੜੇ ਕਾਫੀ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਜਦੋਂ ਯਾਤਰੀ ਮੀਨਾ ਤੋਂ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਰਸਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਹਰ ਆਏ ਤਾਂ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜਣ ਲੱਗੀ।

ਸੜਕ 'ਤੇ ਪਈਆਂ ਸਨ 18 ਤੋਂ 20 ਲਾਸ਼ਾਂ

ਦਰਅਸਲ, ਹੱਜ ਯਾਤਰੀ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸਵੇਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਲਈ ਜਲਦੀ ਰਵਾਨਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰੀਬ 5 ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਪੈਦਲ ਤੈਅ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਦਿੱਕਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਜ਼ਵੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਈ ਬਜ਼ੁਰਗ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੂੰ ਪੱਥਰ ਮਾਰ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸੜਕ 'ਤੇ 18 ਤੋਂ 20 ਲਾਸ਼ਾਂ ਪਈਆਂ ਸਨ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਦੱਸੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ

ਹੱਜ ਕਮੇਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰ ਸਨ। ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਓਰੀਐਂਟੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਹੱਜ 'ਤੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਨਪੜ੍ਹ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਵਾਰ 18 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੱਜ ਯਾਤਰਾ 'ਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਜਾਰਡਨ, ਈਰਾਨ, ਸੇਨੇਗਲ, ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ, ਸੂਡਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ।

• 

  ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਚ ਬਦਲਿਆ ਇਤਿਹਾਸ, ਹੁਣ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨਹੀਂ ਰਹੇ 'ਰਾਸ਼ਟਰਪਿਤਾ', ਜਾਣੋ ਹੋਰ ਕੀ ਕੀਤਾ

  International

• 

  ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ

  International

• 

  ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਿਊ ਓਰਲੀਨਜ਼ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ, ਕਾਰ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਿਆ; 10 ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ

  International

• 

  ‘ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ’- 25 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਤੇ ਪੁਤਿਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਸੰਬੋਧਨ

  International

• 

  ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਵਿੱਚ ਅਣਪਛਾਤੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰੀ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ

  International