ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਬਣ ਗਈ

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਤੰਬਰ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬਣ ਗਈ। ਪਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਮੋੜ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਧਾ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਰਿਕਾਰਡ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦਾ […]

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਸਤੰਬਰ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬਣ ਗਈ। ਪਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ? ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਮੋੜ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਧਾ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਰਿਕਾਰਡ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਤੰਬਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ ਅਫਗਾਨੀ ਨੇ ਹੋਰ ਹੈਵੀਵੇਟ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ 9 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਆਮਦ: ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਆਮਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ। ਵਧੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ: ਗੁਆਂਢੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਅਫਗਾਨੀ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਇਸਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਧਾ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ?

ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪਾਉਣ ਲਈ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।

1. ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ: ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਮੁਢਲੀ ਮੁਦਰਾ ਵਜੋਂ ਅਫਗਾਨੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।

2. ਸਖਤ ਆਊਟਫਲੋ ਪਾਬੰਦੀਆਂ: ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਉਡਾਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰਾਂ ਦੇ ਵਹਾਅ ਉੱਤੇ ਸਖਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ।

3. ਔਨਲਾਈਨ ਮੁਦਰਾ ਵਪਾਰ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ: ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਔਨਲਾਈਨ ਮੁਦਰਾ ਵਪਾਰ ਦਾ ਅਪਰਾਧੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਕੈਦ ਸਮੇਤ ਸਖ਼ਤ ਜ਼ੁਰਮਾਨੇ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਅਫਗਾਨੀਆਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਦੁਖਦਾਈ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ 2023 ਵਿੱਚ 1.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ 0.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਅਸਲ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ 2022 ਵਿੱਚ 359 ਯੂਐਸ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 2024 ਵਿੱਚ 345 ਯੂਐਸ ਡਾਲਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਕਮੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਅਤਿ ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਕਰਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗਤਾ, ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 3.2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਸਿਰਫ 1.1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੰਡਿੰਗ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 41 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੇਸ਼ ਗੰਭੀਰ ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਲਗਭਗ  4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧਾ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਫਗਾਨੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਤੇ ਚਮਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ।

• 

  ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਾਨ 'ਚ ਮੌਤ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼... 60 ਲਾਸ਼ਾਂ ਮਿਲੀਆਂ, 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਜ਼ਦੂਰ ਅਜੇ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ

  International

• 

  ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਲੱਭੀ 12 ਲੱਖ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਬਰਫ਼, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਬਾਰੇ ਮਿਲੇਗੀ ਅਹਿਮ ਜਾਣਕਾਰੀ

  International

• 

  ਹਾਈ ਵੋਲਟੇਜ ਡਰਾਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਯੂਨ ਸੁਕ-ਯੋਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ

  International

• 

  ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ... ਕੀ ਟਰੰਪ ਬਣ ਜਾਣਗੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲਾ?

  International

• 

  ਟਰੰਪ ਦੀ ਧਮਕੀ ਤੋਂ ਡਰਿਆ ਹਮਾਸ, ਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਇਆ ਤਿਆਰ

  International