ਲੈਂਸੇਟ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਖੁਲਾਸਾ

ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਪੀਐਮ 2.5 ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, 2019 ਵਿੱਚ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸੁਬਾਨਸਿਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (11.2 ਮਾਈਕਰੋਨ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ) ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਾਲਾਨਾ ਪੱਧਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

Last Updated : 14 December 2024, 03:55 PM IST

ਹੈਲਥ ਨਿਊਜ. ਲੈਂਸੈਟ ਪਲੈਨਟਰੀ ਹੈਲਥ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਹਾਲੀਆ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2009 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 1.5 ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ PM 2.5 ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਅਸ਼ੋਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਡਿਜੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ

ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ 1.4 ਅਰਬ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਐਸੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ PM 2.5 ਦਾ ਸਤਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਅਨੁਸਾਰ 5 ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਲਗਭਗ 82 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ (1.1 ਅਰਬ ਲੋਕ) ਐਸੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ PM 2.5 ਦਾ ਸਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣੀ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮਾਪਦੰਡਾਂ (40 ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ) ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈ।

PM 2.5 ਅਤੇ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ

PM 2.5 ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 2.5 ਮਾਈਕ੍ਰੋਨ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਖ਼ਮ ਕਣ ਪਦਾਰਥ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਜੇਕਰ PM 2.5 ਦੇ ਸਤਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੌਤ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ 8.6 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਡੇਟਾ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ

ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ 2009 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ ਜਿਲਾ ਸਤਰ 'ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਤਰਾਂ ਦਾ ਮੁਲਿਆਕਣ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਟੈਲਾਈਟ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਰਾਊਂਡ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਡੇਟਾ ਵਰਤਿਆ। ਮੌਤ ਦੀ ਦਰ ਦਾ ਡੇਟਾ ਸਿਵਲ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਵਾਯੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 'ਤੇ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਲੋੜ

ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਯੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ 'ਤੇ ਸੀਮਿਤ ਸਬੂਤ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਯੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 'ਤੇ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜਰ ਵਿਆਪਕ ਪਾਇਆ

ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ 2.5 ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜਰ ਵਿਆਪਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, 2019 ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੇ ਸੁਬਾਨਸਿਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਾਲਾਨਾ ਪੱਧਰ (11.2 ਮਾਈਕਰੋਨ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਨਾ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨਾਲ। ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ। (119 ਮਾਈਕਰੋਨ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ) ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।