ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ‘ਦਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਫਾਈਲਜ਼’ ’ਤੇ ਵਿਵਾਦ

‘ਦਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਫਾਈਲਜ਼’ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਇਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਭੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਏਕਤਾ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ […]

Share:

‘ਦਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਫਾਈਲਜ਼’ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਇਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਭੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਏਕਤਾ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਜਾਤ, ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਤੰਗ-ਦਿਲੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। 

ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਕਲਪ ਸਨ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ‘ਦਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਫਾਈਲਜ਼’, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਉੱਤੇ ਸਰਵੋਤਮ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਲਈ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਸਾਮਣੇ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੋਫੋਬਿਕ ਰੈਂਟ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਸਨਮਾਨ ਜਿੱਤਣਾ ਕਮਾਲ ਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵੀ ਓਨੀ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਵਾਰਡਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।  

1965 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ, ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਏਕੀਕਰਨ ‘ਤੇ ਸਰਵੋਤਮ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਕੰਸ਼ ਜੋ ਅਕਸਰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਨਹਿਰੂ ਨੇ 10 ਜੁਲਾਈ 1961 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ। ਉਹ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਅਤੇ “ਭਾਸ਼ਾਈ ਅੰਤਰ” ਦੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ – ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਖੇਤਰਵਾਦ ਵੀ ਮਿਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਉਸਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਤਰਕ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। 

ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ, ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਬੁਲਾਈ-ਸਾਰੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ-ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ, ਸਤੰਬਰ 1961 ਵਿੱਚ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਕੌਂਸਲ (ਜੋ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੈ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 

ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਰਵਪੱਲੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੇ 27 ਅਕਤੂਬਰ, 1961 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਲਈ ਆਪਣੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਗੂੰਜ ਕੀਤੀ। ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਅੰਤਰ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਝ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਾਧਨ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।

Tags :